Кәрібаев Талғат Болатұлы
+7 (7172) 64-78-74
diz_nrcv@mail.ru
Сарыарқа ауданы, Абай көшесі 150 жыл 22/3
ЛАБОРАТОРИЯНЫҢ ҚЫЗМЕТІ
Жұқпалы ауруларды диагностикалау зертханасының (бұдан әрі – Диаз) қызметіне мыналар кіреді:
ҚР әртүрлі өңірлерінің ветеринариялық объектілерінен жеткізілетін биоматериалға референттік зертханалық зерттеулер жүргізу.
Жабайы фаунаның жануарлары мен құстарынан биоматериалға мониторингтік зертханалық зерттеулер жүргізу.
Ауыл шаруашылығының ветеринариялық объектілерінде, сондай-ақ жабайы фаунада жұқпалы аурулар бойынша эпизоотиялық жағдайға талдау жүргізу.
Ветеринариялық объектілердің орындарында биоматериалды іріктеу үшін мамандардың шығуын жүзеге асыру.
Облыстық және аудандық деңгейдегі ветеринариялық мамандарға консультациялық көмекті жүзеге асыру.
Зерттеу нысаны-ауылшаруашылық жануарлары мен құстары, жабайы жануарлар мен жабайы фауна құстарының әртүрлі түрлері, әртүрлі номенклатурадағы бактериялар, антигендер, вакциналар, Жем, топырақ, су және басқа да ветеринариялық бақылау объектілері.
Зерттеу әдістері – зерттеу жүргізу кезінде эпизоотологиялық, серологиялық, бактериологиялық, молекулалық-биологиялық зерттеу әдістері қолданылады.
БАКТЕРИОЛОГИЯ БӨЛІМІ
ДИЗ зертханасында бактериологиялық зерттеулер бактерияларды оқшаулау және микробиологиялық диагноз қою үшін олардың қасиеттерін зерттеу мақсатында қолданылады.
Бөлім және қызметкерлер құрамы туралы жалпы мәліметтер
Нұр-сұлтан қаласының ДИЗ зертханаларында бактериологиялық зерттеулер жүргізуге арналған бөлмелер 2-деңгейдегі биоқауіпсіздік шкафтарымен және бактериологиялық зерттеулер жүргізуге арналған барлық қажетті жабдықтармен (термостаттар, биологиялық микроскоптар, су моншалары, анаэростаттар және т.б.) жабдықталған.
Сондай-ақ, зертханада зертханалық жануарлар биологиялық модель ретінде, қоздырғыштарды анықтау және олардың вируленттік қасиеттерін анықтау үшін кейбір ауруларда инфекциясы бар биологиялық сынамаларды жүргізу үшін қолданылады.
Бактериологиялық зерттеулер бруцеллез, туберкулез, паратуберкулез, күйдіргі, листериоз, стафилококк, кампилобактериоз, пастереллез, анаэробты инфекциялар (эмкар, брадзот, анаэробты энтеротоксемия), энтеробактериялық инфекциялар (сальмонеллез, колибактериоз) сияқты ауруларға жүргізіледі.
СЕРОЛОГИЯ БӨЛІМІ
ІАБ зертханасындағы серологиялық реакциялар диагностикалық мақсаттар үшін, инфекция көзін, серотипті, иммундық фонды анықтау және ауыл шаруашылығындағы жануарлар мен құстар арасында, сондай-ақ жабайы фаунада скринингтік зерттеулер жүргізу арқылы эпизоотологиялық жағдайды анықтау үшін қолданылады. Серологиялық реакциялар принципі жануарлар ағзасындағы антиденелер мен антигендердің өзара әрекеттесуіне негізделген.
Бөлім туралы жалпы мәліметтер және жасақталуы
Қолданылатын әдістер:
– Бруцеллез, аусыл, Ньюкасл ауруы, лейкоз, хламидиоз, жылқының ринопневмониясы, инфекциялық ринотрахеит, жылқының инфекциялық анемиясы, құс тұмауы, вирустық диарея, шошқаның африкалық және классикалық обасы, блютанг, паратуберкулез, Шмалленберг ауруы және т. б. сияқты ауруларға антиденелерді немесе антигенді анықтауға иммуноферменттік талдау (ИФТ).;
– Бруцеллезге ИФТ-дан басқа, комплементті байланыстыру реакциясы (КБР), розбенгал сынамасы (РБС) және иммундық диффузияның о-полисахаридті антигенмен реакциясы (ОПС антигенмен ИД реакциясы) қолданылады;
– Лейкозға ИФТ-дан басқа, иммундық диффузия реакциясы (ИДР), сондай-ақ, лейкоциттік формула бойынша гематологиялық талдау қолданылады;
– Құтырыққа иммунды-хроматографиялық талдау (ИХТ) және иммунолюминесценттік микроскопияның тікелей әдісі (ИМТӘ) диагностикалық антирабиялық флуоресцирлеуші иммуноглобулинді (ДАФИ) қолдану арқылы жүргізіледі.;
Нұр-Сұлтан және Алматы қалаларындағы ІАБ зертханалары серологиялық зерттеулерді жүргізуге арналған барлық қажетті жабдықтармен және аспаптармен, ИФТ-анализатормен, автоматты және жартылай автоматты дозаторламен, су моншаларымен және т. б. жабдықталған.
МОЛЕКУЛАЛЫҚ БИОЛОГИЯ БӨЛІМІ
ІАБ зертханасында биологиялық материалдарды нақты уақыт режиміндегі (в режиме реального времени, реал-тайм ПТР), сондай-ақ электрофорездегі полимеразды-тізбекті реакция нәтижелерін қолдана отырып, белгілі бір микроорганизмдердің нуклеин қышқылдарын (ДНК/РНК) анықтау, ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстардың, сондай-ақ жабайы фаунаның эпизоотиялық жағдайын анықтау, індеттік ауруларды балау мақсатында молекулярлық-генетикалық зерттеу әдісі қолданылады.
ПТР белгілі бір микроорганизмдерге тән ДНҚ фрагменттерін бірнеше рет көбейту үшін қолданылады.
Сондай-ақ, бактериялар культураларының 16s rRNA генінің нуклеотидтер тізбегін севенирлеу әдісі қолданылады.
Бөлім туралы жалпы мәліметтер және жасақталуы
Нұр-Сұлтан және Алматы қалаларындағы ІАБ зертханаларында молекулярлық-биологиялық зерттеулер жүргізу үшін бөлмелерді бөлудің стандартты аймақтары пайдаланылады:
1-2-ші деңгейдегі биоқауіпсіздік шкафымен және бөлуге арналған барлық қажетті жабдықтармен(микро микробтарға арналған жоғары жылдамдықты центрифугалар, түтіктерге арналған термостаттар, жылу араластырғыштар және т.б.) жабдықталған ДНҚ/РНҚ бөлуге арналған бөлме.
2-ПТР-бокспен және барлық қажетті жабдықтармен жабдықталған мастер-микстерді дайындауға арналған бөлме.
3-ші бөлме ПТР өткізуге арналған. Нақты уақыт ПТР және классикалық ПТР үшін ПТР машиналарымен жабдықталған.
4-ші бөлме. Электрофорез жүргізуге арналған бөлме.
ПТР әдісімен ІАБ зертханасында бруцеллез, аусыл, Ньюкасл а., лейкоз, хламидиоз, ИРТ, ЖПҚТ, ІҚМ вирустық диареясы, ШАО, ШКО, блутанг, туберкулез. паратуберкулез, Шмалленберг ауруы, листериоз, лептоспироз сияқты және т.б. қоздырғыштардың ДНК/РНК бөліп алу жүргізіледі.
ЭПИЗООТОЛОГИЯЛЫҚ МОНИТОРИНГ БӨЛІМІ
Ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстарының аса қауіпті індетті қоздырғыштарының мониторингін қамтамасыз ету Қазақстан Республикасында биологиялық қауіпсіздік жүйесінің негіздерін құру кезіндегі негізгі жолдардың бірі болып табылады.
Қазіргі уақытта адам мен жануарлардың аса қауіпті инфекциялары бойынша эпизоотиялық жағдайды зерделеу әлемнің көптеген елдері үшін, оның ішінде біздің мемлекет үшін де өзекті проблемаға айналды.
Эпизоотологиялық мониторинг бөлімінің негізгі қызметі:
зерттеу нәтижелері бойынша эпизоотологиялық талдау жүргізу үшін есептер құрастыру және кейінгі жылдарға күтілетін ауруларды болжау;
эпизоотиялық жағдайға географиялық карталарды жасау үшін ArcGis Desktop платформасында географиялық ақпараттық жүйені пайдалану;
ауыл шаруашылығы жануарларынан сынамалар алу үшін ветеринариялық объектілерге шығуды жүзеге асыру;
жабайы фауна арасынан сынамалар алубойынша экспедицияларды жүзеге асыру үшін іс-шаралар ұйымдастыру;
жануарлар ауруларының өршуі бойынша шет елдердің ақпараттық көздеріне мониторинг жүргізу;
халықаралық эпизоотиялық бюро (ХЭБ), Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (ФАО), Россельхознадзор, PubMed CDC және т. б. сияқты ресми дереккөздерден алынған әлемдегі жануарлар аурулары жөніндегі ақпаратты есепке алу.
Ең қауіпті аурулар мезгіл-мезгіл белгілі бір елдерде пайда болады, олардың қоздырғыштары ауру жануардан сау адамға, көбінесе адамға берілуі мүмкін, мысалы, аусыл, күйдіргі, бруцеллез, құтыру және т.б. Бұл инфекциялық ауру қоздырғыштарының үздіксіз берілу мүмкіндігін, жануарлардың жаппай қырылуын және кең аумақтық таралу тенденциясын анықтайды.
Бөлім туралы жалпы мәліметтер және жасақталуы
Функционалдық міндеттерін орындау үшін бөлім Нұр-Сұлтан қаласында 5 бірлік және Алматы қаласындағы филиалда 2 бірлік штат, сонымен қатар мынадай жабдықтармен жасақталған:
Windows платформасындағы дербес компьютерлер мен ноутбуктер;
ArcGis Desktop бағдарламасы, 10.6 нұсқасы;
радиобайланыс құралдары;
геопозициялау құрылғылары;
КАМАЗ а/м базасындағы мобильді зертхана;
