Сүлейменов Серік Төлепбергенұлы
+7 (727) 251-05-29
afdiznrcv@mail.ru
Жаһангер көшесі, 14
ЛАБОРАТОРИЯНЫҢ ҚЫЗМЕТІ
АФ жұқпалы ауруларды диагностикалау зертханасы (бұдан әрі – ДИЗ) Алматы қаласындағы Орталық референттік зертхананың (бұдан әрі-ДДО) ғимаратында орналасқан, халықаралық талаптарға сәйкес биологиялық қауіпсіздіктің 2 және 3 деңгейлеріндегі зертханалары бар (УББ-2/BSL2, УББ-3/BSL-3).
UBB-2 және UBB-3 зертханалары биохимиялық және молекулалық-биологиялық процедураларға арналған аспаптарды (жоғары жылдамдықты ультра центрифугалар, нақты уақыттағы ПТР аппараты), иммунологиялық процедураларды (люминесцентті микроскоп, ИФА аспабы), патогендер мен жасушаларды өсіруді (микроскоптар, термостаттар, анаэробты камералар) қоса алғанда, заманауи зертханалық жабдықтармен жабдықталған. қамтамасыз ету (биологиялық қауіпсіздік шкафтары), сондай-ақ стандартты зертханалық жабдықтар (су ванналары, азотты криостаттар,- 200С және-800С мұздатқыштар).
ДИЗ АФ зертханасының қызметіне мыналар кіреді:
ҚР оңтүстік-шығыс өңірлерінің ветеринариялық объектілерінен жеткізілетін биоматериалға референттік зертханалық зерттеулер жүргізу.
Жабайы фаунаның жануарлары мен құстарынан биоматериалға мониторингтік зертханалық зерттеулер жүргізу.
Ауыл шаруашылығының ветеринариялық объектілерінде, сондай-ақ жабайы фаунада жұқпалы аурулар бойынша эпизоотиялық жағдайға талдау жүргізу.
Ветеринариялық объектілердің орындарында биоматериалды іріктеу үшін мамандардың шығуын жүзеге асыру.
Облыстық және аудандық деңгейдегі ветеринариялық мамандарға консультациялық көмекті жүзеге асыру.
БАКТЕРИОЛОГИЯ БӨЛІМІ
DIZ зертханасында бактериологиялық зерттеулер микробиологиялық диагноз қою үшін бактерияларды бөліп алу және олардың қасиеттерін зерттеу үшін қолданылады.
Бөлім туралы жалпы мәліметтер және жинақтау
Бактериологиялық зерттеулер УББ-2 және УББ-3 зертханаларында жүргізіледі, ДИЗ зертханаларында бактериологиялық зерттеулер жүргізуге арналған бөлмелер 2-деңгейдегі биоқауіпсіздік шкафтарымен және бактериологиялық зерттеулер жүргізуге арналған барлық қажетті жабдықтармен (Гомогенизатор, термостаттар, биологиялық микроскоптар, су моншалары, анаэростаттар және т.б.) жабдықталған.
Сондай-ақ, зертханада зертханалық жануарлар биологиялық модель ретінде, қоздырғыштарды анықтау және олардың вируленттік қасиеттерін анықтау үшін кейбір ауруларда инфекциясы бар биологиялық сынамаларды жүргізу үшін қолданылады.
Бактериологиялық зерттеулер бруцеллез, туберкулез, паратуберкулез, күйдіргі, листериоз, стафилококк, кампилобактериоз, пастереллез, анаэробты инфекциялар (эмкар, брадзот, анаэробты энтеротоксемия), энтеробактериялық инфекциялар (сальмонеллез, колибактериоз) сияқты ауруларға жүргізіледі.
СЕРОЛОГИЯ БӨЛІМІ
ДИЗ зертханасындағы серологиялық реакциялар диагностикалық мақсаттарда, инфекция көзін, серотипті, иммундық фонды анықтау және ауыл шаруашылығындағы жануарлар мен құстар арасында, сондай-ақ жабайы фаунада скринингтік зерттеулер жүргізу арқылы эпизоотологиялық жағдайды анықтау үшін қолданылады. Серологиялық реакциялар принципі жануар ағзасындағы антиденелер мен антигендердің өзара әрекеттесуіне негізделген.
Бөлім туралы жалпы мәліметтер және жинақтау
Қолданылатын әдістер:
– Бруцеллез, аусыл, Ньюкасл ауруы, лейкемия, хламидиоз, жылқы ринопневмониясы, жұқпалы ринотрахеит, жылқы инфекциялық анемиясы, құс тұмауы, вирустық диарея, африкалық және классикалық шошқа обасы, блютанг, паратуберкулез, Шмалленберг ауруы және т. б. сияқты ауруларға антиденелерді немесе антигенді анықтауға арналған иммуноферменттік талдау (ИФА).;
Бруцеллезге ИФА-дан басқа комплементті байланыстыру реакциясы (РСК), розбенгал сынамасы (РБП) және иммундық диффузия реакциясы О-полисахаридті антигенмен (оп антигенмен РИД)қолданылады;
Лейкозға ИФТ-дан басқа иммундық диффузия реакциясы (РИД), сондай-ақ лейкоциттік формула бойынша гематологиялық талдау қолданылады;
Құтыруға иммуноглобулинді диагностикалық антирабиялық флуоресцентті (ИДАФ)қолдана отырып, иммунолюминесцентті микроскопияның (пмим) иммундық-хроматографиялық талдау (ИХА) әдістері және тікелей әдісі қолданылады;
ДИЗ зертханалары серологиялық зерттеулерді ИФА-анализатор, Автоматты және жартылай автоматты диспенсерлер, су моншалары және т. б. ретінде қоюға арналған барлық қажетті жабдықтармен және аспаптармен жабдықталған.
МОЛЕКУЛАЛЫҚ БИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ
ДИЗ зертханасында биологиялық материалды молекулалық-генетикалық зерттеу әдісі қолданылады полимеразды-тізбекті реакция (ПТР) сияқты нақты уақыттағы нәтижелерді ескере отырып (нақты уақыт ПТР) және электрофорезде ескере отырып, белгілі бір микроорганизмдердің нуклеин қышқылдарын (ДНҚ/РНҚ) анықтау мақсатында, жұқпалы ауруларды диагностикалау үшін және ауыл шаруашылығындағы жануарлар мен құстар арасындағы эпизоотиялық жағдайды, сондай-ақ жабайы фаунаны анықтау. ПТР қолданылады с белгілі бір микроорганизмдерге тән ДНҚ фрагменттерін бірнеше рет көбейту үшін.
Бөлім туралы жалпы мәліметтер және жинақтау
ДИЗ зертханаларында молекулалық биологиялық зерттеулер жүргізу үшін бөлмелерді бөлудің стандартты аймақтары қолданылады:
1-ДНҚ/РНҚ оқшаулау бөлмесі 2-деңгейдегі биоқауіпсіздік шкафымен және барлық қажетті оқшаулау жабдықтарымен жабдықталған (микротүтікшелерге арналған жоғары жылдамдықты центрифугалар, түтік термостаттары, Термо араластырғыштар және т.б.).
2-ПТР-бокспен және барлық қажетті жабдықтармен жабдықталған мастер-микстерді дайындауға арналған бөлме.
3-ші ПТР бөлмесі. Нақты уақыт ПТР және классикалық ПТР үшін ПТР машиналарымен жабдықталған.
4-бөлме. электрофорезді жүргізуге арналған бөлме.
ДИЗ зертханасында ПТР әдісімен бруцеллез, аусыл, б. Ньюкасл, лейкемия, хламидиоз, ИРТ, ХПГП, ІҚМ вирустық диарея, ТЖС, ТЖС, блутанг, туберкулез сияқты аурулардың қоздырғыштарынан ДНҚ/РНҚ оқшаулау жүргізіледі. паратуберкулез, б. Шмалленберг, листериоз, лептоспироз және т. б.
ВИРУСОЛОГИЯ БӨЛІМІ
ДИЗ зертханасында вирусологиялық зерттеулер вирусты оқшаулау, вирус штаммының түрін анықтау, иммунитеттің қарқындылығын анықтау үшін жүргізіледі.
Вирусология бөлімінде зерттеулер әртүрлі әдістермен жүргізіледі: вирусологиялық (тауық эмбриондарындағы, жасуша дақылдарындағы зерттеулер), Серологиялық (гемагглютинацияның тежелу реакциясы – РТГА, гемагглютинация реакциясы – РФА, бейтараптандыру реакциясы – РН), микроскопиялық (жарық және люминесценттік микроскопия) және басқалар.
Бөлім туралы жалпы мәліметтер және жинақтау
Қолданылатын әдістер:
– Бейтараптандыру реакциясы (РН) – бұл басқа серологиялық реакцияларды бағалау кезінде эталон ретінде қызмет ететін әмбебап реакция. Оның принципі антиген (вирус) гомологиялық антиденелермен әрекеттескенде антиген+антидене кешені түзіледі, нәтижесінде вирустың инфекциясы бейтараптандырылады. Иммундық Сарысу антиденелері микробтардың немесе олардың токсиндерінің сезімтал жасушалар мен тіндерге зиянды әсерін бейтараптандыруға қабілетті, бұл микробтық антигендердің антиденелермен бітелуіне, яғни оларды бейтараптандыруға байланысты.
– Гемагглютинацияның тежелу реакциясы (РТГА) – иммундық қан сарысуының қатысуымен құрамында вирусы бар препаратпен эритроциттердің агглютинациясының болмау құбылысына негізделген науқастың қан сарысуындағы вирусты анықтау немесе вирусқа қарсы антиденелерді анықтау әдісі. RTHA блокадаға, иммундық Сарысу антиденелерімен вирус антигендерін басуға негізделген, нәтижесінде вирустар қызыл қан жасушаларын агглютинациялау қасиетін жоғалтады.
ЭПИЗООТОЛОГИЯЛЫҚ МОНИТОРИНГ БӨЛІМІ
Ауыл шаруашылығы жануарлары мен құстарының аса қауіпті инфекцияларының қоздырғыштарының мониторингін қамтамасыз ету Қазақстан Республикасында биологиялық қауіпсіздік жүйесінің негіздерін құру кезіндегі негізгі жолдардың бірі болып табылады.
Қазіргі уақытта адам мен жануарлардың аса қауіпті инфекциялары бойынша эпизоотиялық жағдайды зерделеу әлемнің көптеген елдері, соның ішінде біздің мемлекетіміз үшін де өзекті мәселеге айналды.
Эпизоотиялық мониторинг бөлімінің негізгі қызметі:
– зерттеу нәтижелері бойынша эпизоотологиялық талдау жүргізу үшін есептерді қалыптастыру және кейінгі жылдарға күтілетін ауруларды болжау;
– эпизоотиялық жағдайы бар географиялық карталарды жасау үшін ArcGIS Desktop платформасында географиялық ақпараттық жүйені пайдалану;
– ауыл жануарларынан үлгілерді іріктеу үшін ветеринариялық объектілерге шығуды жүзеге асыру;
– жабайы фауна арасында үлгілерді іріктеу бойынша экспедицияларды жүзеге асыру үшін іс-шараларды ұйымдастыру;
– жануарлар ауруларының өршуі бойынша шет елдердің ақпараттық көздерінің мониторингі;
– халықаралық эпизоотиялық бюро (ХЭБ), Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымы (ФАО), Россельхознадзор, PubMed CDC және т. б. сияқты ресми көздерден алынған әлемдегі жануарлар аурулары бойынша ақпаратты есепке алу.
Ең қауіпті аурулар мезгіл – мезгіл белгілі бір елдерде пайда болады, олардың қоздырғыштары ауру жануардан сау жануарға, көбінесе адамға-мысалы, аусыл, сібір жарасы, бруцеллез, құтыру және т.б. бұл жұқпалы аурудың қоздырғыштарының үздіксіз берілу мүмкіндігін, жануарлардың жаппай зақымдану мүмкіндігін және кең аумақтық таралу тенденциясын анықтайды.
